Syndrom sztokholmski jest zjawiskiem psychologicznym, które polega na nawiązaniu emocjonalnej więzi pomiędzy osobą porwaną a jej porywaczem. W takiej sytuacji ofiara zaczyna identyfikować się z porwaczem, a nawet traktować go pozytywnie. Termin ten został wprowadzony po raz pierwszy w latach 70. XX wieku po zdarzeniach w Sztokholmie, gdzie bankierzy przetrzymywani wzięci jako zakładnicy, zaczęli sympatyzować z porywaczami.
Pochodzenie terminu i historyczne przypadki
Termin „syndrom sztokholmski” został po raz pierwszy użyty przez psychiatrów i psychologów w latach 70. XX wieku po wydarzeniach, które miały miejsce w Sztokholmie. W 1973 roku napastnik zabrał zakładników w banku w Sztokholmie. W trakcie przetrzymywania, zakładnicy zaczęli sympatyzować z porywaczami, a nawet bronić ich przed policją. Po uwolnieniu, zakładnicy nie chcieli zeznawać przeciwko swoim oprawcom. To zdarzenie było początkiem zrozumienia zjawiska, które obecnie nazywamy syndromem sztokholmskim.
Od tamtego czasu pojawiły się również inne przypadki, które potwierdzają istnienie syndromu sztokholmskiego. Przykładowo, w 1999 roku w Peru grupa turystów została porwana przez partyzantów. Po uwolnieniu, część z nich powiedziała, że współczuła swoim porywaczom i zrozumiała ich motywację.
Charakterystyczne symptomy syndromu
- Silna więź emocjonalna z porywaczem
- Przekonanie o dobrej intencji porywacza
- Obrona porywacza przed innymi
- Brak chęci współpracy z służbami ratunkowymi
- Negatywne odczucia wobec osób, które próbują pomóc
Syndrom sztokholmski jest zjawiskiem skomplikowanym, które ma swoje głębokie korzenie w psychologii. Osoby dotknięte tym syndromem często nie zdają sobie sprawy z tego, co się z nimi dzieje, i trudno jest im uwierzyć w to, że ich uczucia są wynikiem sytuacji, a nie ich osobistego wyboru.
Przyczyny i mechanizm powstawania syndromu
Przyczyny powstawania syndromu sztokholmskiego są różnorodne i złożone. Jednym z głównych czynników jest silna presja psychiczna, związana z przetrzymywaniem i zagrożeniem dla życia. Osoby porwane często mają ograniczone możliwości działania i kontrolowania sytuacji, co prowadzi do rozwoju mechanizmów obronnych, w tym mechanizmu identyfikacji z porywaczem.
Inny czynnik to złożoność emocjonalna, która towarzyszy takim sytuacjom. Osoby porwane doświadczają silnych emocji, takich jak strach, złość, czy bezradność. Stawiając czoła takim trudnym uczuciom, mogą zacząć szukać ratunku w identyfikacji z porywaczem, który staje się dla nich symbolem pewności i bezpieczeństwa.
Warto podkreślić, że syndrom sztokholmski to zjawisko rzadkie, ale jednocześnie bardzo interesujące z punktu widzenia psychologii. Ludzki umysł potrafi zaskakiwać swoją zdolnością do adaptacji i przezwyciężania ekstremalnych sytuacji, co sprawia, że syndrom sztokholmski nadal pozostaje przedmiotem badań i analiz psychologicznych.
